نهضت روشنگری آلمان

مندلسون بین دین طبیعی و ایمان یهودی تفاوت قائل است
 

چکیده:
قوم یهود در کوه سینا این حقیقت تاریخی را شنیدند که «من پروردگار شما هستم و شما را از سرزمین مصر خارج ساختم». به نظر مندلسون، هدف از قوانین  آیینی این است که تمام اقوام به اعتقاد به یکتاپرستی اخلاقی روی آورند.

تعداد کلمات:1172 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

موسی مندلسون فیلسوف نهضت روشنگری آلمان در دورۀ پیشاکانتی و رهبرمعنوی یهودیان آلمان، بین دین طبیعی و ایمان یهودی تفاوت قائل است. از نظر او، این تفاوت مبتنی بر سه حقیقت زیر است: حقیقت منطقا ضروری، حقایق ممکن نظیر قوانین طبیعت، و حقایق زمانی که در تاریخ رخ می دهند. ‌«هرگاه خدا بخواهد انسان حقیقت خاصی را درک کند حکمتش انسان را به ابزاری مجهز می کند که بیشترین مناسبت را با این هدف داشته باشد. اگر آن حقیقت حقیقتی ضروری باشد خدا انسان را به آن درجه و مرتبه از عقل مجهز خواهد کرد که او برای درک این حقیقت لازم دارد. اگر آن حقیقت طبیعی باشد و از طرفی باید بر انسان آشکار شود، حکمت خدا انسان را به قابیت ضروری برای مشاهده آن مجهز خواهد ساخت. اگر حقیقت تاریخی باشد که باید برای آیندگان ارائه شود حکمت خدا چنان اعتبار و وثاقتی در آن قرار می دهد که جای هیچ گونه شک و تردید باقی نماند».
 
قوم یهود در کوه سینا این حقیقت تاریخی را شنیدند که «من پروردگار شما هستم و شما را از سرزمین مصر خارج ساختم». به نظر مندلسون، هدف از قوانین  آیینی این است که تمام اقوام به اعتقاد به یکتاپرستی اخلاقی روی آورند. یهودیان به رغم این رسالت جهانی، اجازه ندارند خودشان را از ارتباطات و مناسبات فرهنگی با کشورهایی که در آنها ساکن هستند جدا کنند، بلکه باید به زندگی مدنی پای بند و متعهد باشند و در عین حال به میراث دینی خود نیز مؤمن.
 
مندلسون در پایان کتاب اورشلیم از منحصر به فرد بودن تمام سنت های دینی دفاع می کند و دیدگاه کسانی را که به دنبال تلفیق اصول اعتقادی جهانی تمام ادیان در یک دین هستند، رد می کند. از نظر او، وجود ادیان مختلف لازم و جزئی از طرح و نقشه الهی  است.
 
به نظر مندلسون، عقل آدمی مجهز به ابزاری است که همه مردم می توانند به مدد آن حقایق کلی درباره واقعیت الوهی و فعالیت آن در جهان را درک کنند. به این معنا همه ادیان این قابلیت را دارند که واقعیت خدا، مشیت الهی  و فناناپذیری نفس را درک کنند. با این وصف، تا جایی که به یهودیت مربوط می شود، آنها دریافت کنندگان وحی، یعنی قوانین  اخلاقی و آیینی، هستند. همین موهبت الاهی یهودیت را از دیگر ادیان جدا می کند و این قوم را بر آن می دارد تا رسالت جهانی را به همه انسان ها ابلاغ کند. مندلسون با در هم آمیختن این همه نگری و خاص نگری از نوعی شمول گرایی دفاع می کند، یا به نفع آن استدلال می کند، که با روح عقل گرایی قرن هجدهم سازگار و هماهنگ است.